Er klinken geluiden dat bedrijven minder interesse hebben in overheidsopdrachten. TenderNed heeft aan de hand van TenderNed-data uitgezocht in hoeverre het aantal inschrijvingen terugloopt, in welke sectoren dit het meest zichtbaar is en of dit verschilt per opdrachttype.
Inschrijvingen openbare procedure
Het gemiddeld aantal inschrijvingen op een openbare aanbesteding loopt de afgelopen jaren vrijwel ieder jaar iets terug. In 2017 schreven gemiddeld 4 à 5 ondernemingen in op een openbare aanbesteding. In 2023 daalde dit aantal naar 3 à 4 inschrijvingen.
| Jaar | Gemiddeld aantal inschrijvingen |
|---|---|
| 2017 | 4.2 |
| 2018 | 4.1 |
| 2019 | 3.7 |
| 2020 | 4.2 |
| 2021 | 3.8 |
| 2022 | 3.3 |
| 2023 | 3.6 |
| 2024 (Q1/Q2) | 3.4 |
Inschrijvingen openbare procedure naar sector
De dalende trend van het aantal inschrijvingen op een openbare procedure is vooral zichtbaar in de sectoren:
Inschrijvingen openbare procedure sector fysieke beveiliging
Naast sectoren met een dalende trend, merken we ook sectoren op waar een stijgende trend te zien is. Bijvoorbeeld in de sector fysieke beveiliging.
Het aantal aanbestedingen voor fysieke beveiliging steeg in 2023 met 76% ten opzichte van 2022 (zie sectorrapportage fysieke beveiliging). Desondanks nam het gemiddeld aantal inschrijvingen toe. Ook daalde het percentage aanbestedingen met slechts één inschrijver sterk, van 15% in 2022 naar slechts 3% in 2023.
Inschrijvingen openbare procedure per opdrachttype
Het gemiddeld aantal inschrijvingen bij het type leveringen is redelijk constant. Bij diensten en werken zien we een daling; deze is het sterkst bij werken.
Inschrijvingen openbare procedure naar categorie
We delen het gemiddeld aantal inschrijvingen in 3 categorieën in:
- 1 inschrijving
- 2-5 inschrijvingen
- 5+ inschrijvingen
Als richtlijn voor een goede balans tussen administratieve last, keuzevrijheid en concurrentiegraad houden we de categorie 2-5 inschrijvingen aan. Deze categorie blijft door de jaren heen redelijk gelijk. De categorie 1 inschrijving stijgt geleidelijk, ten koste van de categorie 5+ inschrijvingen.
Inschrijvingen openbare procedure per opdrachttype naar categorie
We hebben de categorieën ook toegepast op opdrachttype. Wat opvalt is dat bij werken de categorie 1 inschrijving meer dan verdubbeld is in 2024 (10%) ten opzichte van 2017 (4%).
Inschrijvingen openbare procedure naar gunningscriterium
Aanbestedingen met het gunningscriterium laagste prijs zien gemiddeld iets meer inschrijvingen dan die met het gunningscriterium beste prijs-kwaliteitverhouding (BPKV). Maar dit trekt in 2023 dichter naar elkaar toe.
Aantal aanmeldingen niet-openbare procedures
Ook kijken we naar het aantal aanmeldingen. In tegenstelling tot het aantal inschrijvingen zien we dat deze cijfers redelijk stabiel zijn.
| Jaar | Gemiddeld aantal aanmeldingen |
|---|---|
| 2017 | 8.2 |
| 2018 | 7.5 |
| 2019 | 7.9 |
| 2020 | 8.2 |
| 2021 | 7.4 |
| 2022 | 7.0 |
| 2023 | 7.2 |
| 2024 (Q1/Q2) | 8.7 |
Percentage vroegtijdig beëindigde aanbestedingen per jaar
Kijkend naar alle aanbestedingen, dan zien we gelukkig geen stijging van het aantal vroegtijdig beëindigde aanbestedingen. Dit is een indicatie dat er geen stijging is van aanbestedingen die niet gegund kunnen worden door een tekort aan inschrijvingen.
Mogelijke oorzaken daling gemiddeld aantal inschrijvingen
We hebben deze mogelijke oorzaken van marktpartijen vernomen. Deze oorzaken zijn algemeen van aard en kunnen per sector variëren:
- Inschrijven op een aanbesteding kost vaak veel tijd, mankracht en/of geld. Zeker nu er krapte op de arbeidsmarkt is, hebben ondernemingen hier niet altijd de capaciteit voor.
- Te veel (onnodige) eisen die gesteld worden, waardoor het indienen van een inschrijving nog meer tijd kost.
- Wat ook mee zou kunnen spelen, is de vraag vanuit commerciële partijen. Het kan zijn dat een onderneming eerder kiest voor een opdracht van een commerciële partij als dit minder complex is, dan inschrijven op een aanbesteding.
- Aan het doen van een inschrijving zitten kosten verbonden die mogelijk niet worden terugverdiend. Helaas wordt een tenderkostenvergoeding nauwelijks toegepast.
- Er wordt steeds meer aanbesteed. Als de capaciteit van leveranciers gelijk blijft, maar er meer vraag komt vanuit aanbestedende diensten, dan kan het gemiddeld aantal inschrijvingen afnemen.
- Specifiek voor bouw: bij grote bouw- en/of renovatieprojecten wordt regelmatig gesteld dat er een te groot risico bij de ondernemingen wordt gelegd. Hierdoor is de opdracht niet meer rendabel.
Uitgangspunten analyse
- Deze analyse is gebaseerd op data van 2017 tot en met het tweede kwartaal van 2024.
- Om uitschieters te voorkomen hebben we het sociaal domein en fotografiediensten uitgesloten als we spreken van de gehele markt.
- We hebben alleen aanbestedingen meegenomen die via TenderNed zijn verlopen.
- De onderhandse procedure, de onderhandeling zonder bekendmaking en aanbestedingen uit een dynamisch aankoopsysteem (DAS) zijn niet meegenomen.
- Niet meegenomen zijn aanbestedingen die (nog) niet zijn gegund.
- De analyse is uitgevoerd op perceelniveau.
Aanbesteden in cijfers
Het analyseteam van TenderNed analyseert de gegevens uit het aankondigingenplatform en brengt in kaart wat de belangrijkste aanbestedingstrends zijn. Onder Analyse (in het menu van de website en in de applicatie) vindt u onder meer de beste bekeken aanbestedingen, sectorrapportages en de benchmark aanbesteden. Ook kunt u hier onze openbare dataset downloaden en webinars terugkijken met praktische handvatten om zelf aan de slag te gaan met data.
